Cryptocurrency တွေကို ဝယ်လို့ရတဲ့ Centre တရားဝင် ဖွင့်ထားတာလား?

 Cryptocurrency တွေကို ဝယ်လို့ရတဲ့ Centre တွေက တရားဝင် ဖွင့်ထားတာလား။ သူတို့ရဲ့အနာဂတ်တွေက ဘယ်လိုရှိလဲ?

ဦးကောင်းစစ် : ကျွန်တော်တွေ့ဖူးသလောက် စင်ကာပူမှာ Cryptocurrency ဝယ်လို့ရတဲ့ Exchange တွေရှိပါတယ်။ တရားဝင်လိုင်စင်ယူပြီး တရားဝင်ဖွင့်ထားတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ လောလောဆယ် ကျွန်တော်တို့ မြင်နေတာက အစိုးရက Ban ထားတာမဟုတ်ဘူး။ လုပ်လို့ရတယ်၊ လုပ်ခွင့်ရှိတယ်။ 

ဒါပေမယ့် ဘဏ်တွေက ဒီ Activity တွေကို မြင်တာက Money Laundering တို့၊ Terrorism Financing တို့ အဲဒါမျိုးတွေအတွက် Risk အများကြီးရှိတယ်လို့ မြင်ကြပါတယ်။ အစိုးရရဲ့ Directive တော့ မရှိသေးပေမယ့် ဘဏ်တွေကတော့ ဒါတွေက တအား Risky ဖြစ်တာကြောင့် ဒီလိုလုပ်တဲ့သူတွေကို Risky မလုပ်ဘူး။ အဲဒီ Trend ကို မြင်လာကြပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ သုံး၊ လေးနှစ်ကအထိတော့ အဆင်ပြေသေးပေမယ့် လွန်ခဲ့တဲ့တစ်နှစ် နှစ်နှစ်လောက်ကမှ Bitcoin Exchange Account တွေကို ဘဏ်တွေကနေလိုက်ပိတ်တာတွေ ရှိပါတယ်။ 

Bitcoin Exchange ရဲ့ CEO တွေရဲ့ Personal Account တွေအထိပါ လိုက်ပိတ် ထားတာမျိုးလည်း ကြားဖူးပါတယ်။ ဒါတွေကိုတော့ Derisking လုပ်တယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ကတော့ တွေ့ရ သလောက် စောင့်ကြည့်နေတုန်းပဲ ရှိပါသေးတယ်။

ဦးမင်းဝင့်ဦ း Derisking ကိုကောင်းစစ်ပြောတဲ့အထဲမှာ ကျွန်တော် တို့က ဘာတွေတွေ့လဲဆိုတော့ လတ်တလောမှာ Cryptocurrency တွေ Bitcoin လိုဟာမျိုးကို အသုံးချပြီးလုပ်တဲ့ တခြား Issue တွေက များတယ်။ ဥပမာ- ဂျပန်စာမေးပွဲတွေ။ ဂျပန်စာမေးပွဲ တွေဆိုရင် သူ Ransom လုပ်တဲ့ Currency ကိုက Bitcoin နဲ့ပဲ လက်ခံ တယ်။ 

ဘဏ်တွေနဲ့ Digital Currency တွေနဲ့မတူတဲ့အချက်က ဒီ Transaction ရဲ့ Source ကို ဘယ်သူစလုပ်တာလဲ၊ ဘယ်ကစလုပ်တာလဲ၊ ဘာအတွက်လုပ်တာလဲ ဒါတွေကို Risk အရရော၊ Antimoney Laundering အရရော ဒါတွေအကုန်လုံးကြည့်ရတယ်။ ကျွန်တော်က Cash Amount တစ်ခုကို တခြားတစ်ယောက်ကို Transfer လွှဲပေးတယ်ဆိုရင် ကျွန်တော် လွှဲပေးမယ်၊ သူရမယ်၊ Amount ဘယ်လောက်၊ ဘာကြောင့်လွှဲ ပေးတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့မှာရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ Bitcoin လိုဟာမျိုး ကတော့ ဒီလိုမသိနိုင်ဘူး။ ကျွန်တော်တို့ ပြောတာတော့ KYC – Know Your Customer လို့ပြောတယ်။ ဘယ်ကနေ ဘယ်ကို လွှဲတယ် ဆိုတာတော့ သိတယ်။ 

ဒါပေမဲ့ ဘယ်သူဆိုတာကို မသိနိုင်တာ။ ကျွန်တော်တို့ ဘဏ်တွေ အနေနဲ့ပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ တခြား Currency Control လုပ်တဲ့ Central Bank တွေပဲဖြစ်ဖြစ် Source ကို သိတယ်ဆိုတာ KYC Process ရှိလို့။ ဘယ်သူလဲ၊ ဘယ်ဝါလဲ၊ ဘာအတွက်လဲ၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတာတွေ အားလုံးရတဲ့အခါမှာ တခြား Issue တစ်ခုခုဖြစ်တယ်၊ မသမာမှုတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုရင် ဒါကိုဖြေရှင်းတဲ့ နည်းတွေ ရှိတယ်။ Bitcoin မှာ အဲဒီပြဿနာရှိသွားတယ်။

Amount တစ်ခုကို ပေးလိုက်ရတယ်ဆိုရင် ဘယ်သူ့ကိုပေးလိုက်ရလဲ၊ ဘယ်ကနေလိုက်လို့ရလဲမသိနိုင်ဘူး။ အပြင်မှာ ဘဏ်ကို ပြန်ပေးဆွဲ တာတွေ၊ ဓားပြတိုက်တာတွေဆိုရင် ဒီ Cash က ဘယ်ရောက် သွားလဲက အစ Trace လိုက်လို့ရတယ်။ 

အဲဒီအပေါ်မှာ လိုက်ပြီးတော့  အမှုတွေတစ်ခုခုဖြစ်ရင် ပြန်ဖော် ထုတ်လို့ရတယ်။ ဒီမှာကျတော့ Cryptocurrency ဖြစ်သွားတဲ့ အခါမှာ လုံးဝပျောက်သွားတယ်၊ မသိနိုင်ဘူး။ ဒါကိုစိုးရိမ်ကြတယ်။ ဒါကို ကြောက်တဲ့ အတွက်လည်း ဒီဘက်ကို သွားရင်တော့ ဒါမျိုးတွေကို အားပေးသလိုဖြစ်နေပြီဆိုပြီး အဖွဲ့အစည်း တော်တော်များများက မလုပ် ကြတာမျိုး ဖြစ်မယ်လို့ ကျန်တော်မြင်ပါတယ်။

ဦးကောင်းစစ် : Bitcoin က ဘယ်ကနေ ဘယ်လောက်လွှဲတယ်ဆိုတဲ့ Address တွေကို Public Record လုပ်တဲ့အတွက် သိတော့သိတယ်။ ဒါပေမဲ့ Personal Information တွေကို ချိတ်လို့မရဘူး။ ကောင်းတာ လေးတစ်ခုကတော့ နောက်ပိုင်းအစိုးရတွေရဲ့ Technology ကလည်း လိုက်ပြီးတော့ Catch Up လုပ်လာတဲ့အတွက် Bitcoin ဆိုရင်လည်း ဥပမာ- ကျွန်တော့်မှာ Address တစ်ခုရှိတယ်။ သူများ  တွေကို ကျွန်တော့်မှာရှိတယ်လို့တော့ မပြောထားဘူး။ 

ဒါပေမဲ့ အစိုးရ Agency တွေက ဒီ Address ဟာ ဘယ်သူ့ဟာ ဖြစ်နိုင်လဲဆိုတာကို မှန်းလို့ရတဲ့ Technology တွေ ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ System ထဲကနေ အဝင်အထွက်ကို ကြည့်ပြီး Behavior တွေကိုလည်း မှန်းလို့ရနိုင်တဲ့ Technology တွေရှိတဲ့အတွက် Risk ကတော့ တဖြည်းဖြည်း လျော့လာတယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။

ဦးမင်းမြတ်စိုး : Bitcoin တွေကို ဝယ်တဲ့အခါမှာ Coinbase တို့လို  Exchange သွားဝယ်တယ်။ Bitcoin ဝယ်ချင်ရင် သူတို့ကို ပိုက်ဆံပေးရတော့မယ်။ Cash ကို ဘယ်ကပေးရသလဲဆိုရင် Online Website ဖြစ်တဲ့အတွက် Credit Card ကနေ ပေးရတယ်။ စင်ကာပူ မှာဆိုရင် ဘဏ်ကနေ Transfer လုပ်ရတယ်။ ဒါတောင်မှ Coinbase ကို တစ်ခါတည်း Transfer လုပ်လို့မရဘူး။ ကြားထဲမှာ Xfers (https://www.xfers.com/sg/) တို့လို တစ်ဆင့်ခံတဲ့ အေးဂျင့် လေးတွေ ရှိသေးတယ်။ 

သူတို့ရဲ့အကောင့်ထဲကို စင်ကာပူ Bank အကောင့်ထဲကနေ ပိုက်ဆံ ထည့်လိုက်တယ်။ ပိုက်ဆံထည့်လိုက်ရင် သူကနေတစ်ဆင့် ကျွန်တော် တို့ရဲ့ Coinbase ထဲကို Top Up လုပ်ပေးမယ်။ အဲဒီ Coinbase ကတစ်ဆင့် လိုအပ်တဲ့ Bitcoin ကို ကျွန်တော်တို့ ဝယ်လို့ရမယ်။ Coinbase ထဲမှာ ကျွန်တော်တို့ Bitcoin ရဲ့ Wallet ရှိမယ်။ Wallet ထဲက ပိုက်ဆံက ဘယ်ကရောက်လာလဲဆိုတာ ကြည့်လို့ရတယ်။ Cash ကနေ ဝင်လာခဲ့ရင်ပေါ့။ Bitcoin Address က ဝင်လာခဲ့ရင်တော့ ဟိုဘက် Bitcoin ရဲ့ Address က ဘယ်သူလဲ ဆိုတာသိဖို့ နည်းနည်းတော့ ခက်တယ်။ 

ဒါပေမဲ့ Cash ကနေဝင်လာခဲ့ရင် အကောင့်ပိုင်ရှင်ဘယ်သူလဲဆိုတာ သိသွားပြီ။ သိသွားတဲ့အချိန်မှာ Coinbase ကနေ အခြား Bitcoin အကောင့်တွေကို ပိုက်ဆံတွေပေးပြီ။ ပေးလို့ရှိရင် အဲဒီ Transaction Record တွေက ခုနကလိုပဲ Public Ledger ဖြစ်နေတဲ့အတွက် လူတိုင်းက ကြည့်လို့ ရတယ်။ ကျွန်တော့်ရဲ့ Address ထဲကနေ ဘယ်တွေကို ရောက်သွား လဲဆိုတာ Trace လိုက်လို့ရတယ်။ အဲဒီလိုဆိုတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ Risk က လျော့လာတယ်လို့ ထင်ရတယ်။

နောက်တစ်ခါ ပိုက်ဆံလိုချင်လို့ Bitcoin ကို ရောင်းတယ်ဆိုရင်လည်း Coinbase ထဲမှာ ရောင်းလိုက်တယ်။ ရောင်းလိုက်တဲ့ ပိုက်ဆံက Bank Account ထဲ ရောက်သွားဖို့ဆိုရင် Bank Account ရှိရတော့မယ်။ Bank Account ရှိပြီဆိုရင် Bank Account ပိုင်ရှင် Information က ဘဏ်က လူတွေထိန်းထားတာရှိတယ်ဆိုတော့ အကောင့်ထဲက Bitcoin Amount တွေက ဘယ် Cash လှဲထားလဲဆိုတာ ကြည့်လို့ရတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ Risk တွေက တဖြည်းဖြည်းနဲ့လျော့လာမှာပါ။

ဦးကောင်းစစ် : Know Your Customer (KYC) ကလည်း Exchange တွေရဲ့ KYC Process က တော်တော်လေးတော့ Strict ဖြစ်ပါတယ်။ ကြိုက်တဲ့သူဖွင့်လို့ရတယ်ဆိုပေမယ့် သူတို့မှာ Limit တွေရှိပါတယ်။ စဖွင့်ဖွင့်ချင်းမှာ ဒေါ်လာတစ်ရာ နှစ်ရာထက်ပိုပြီး မလုပ်ရပါဘူး။ Driving License ၊ ဒါမှမဟုတ် Passport တစ်ခုခုကို Verify လုပ်ပြီးမှရပါတယ်။ Verify လုပ်တဲအခါမှာလည်း သေချာမှန်ကန်အောင် Passport ကိုင်တဲ့ ပုံစံပေးထားတဲ့စာနဲ့ မျက်နှာပါပြခိုင်းပါတယ်။ 

KYC က ခုနက ဘဏ်မှာသွားပြီး လုပ်သလိုမျိုး ယုံကြည်မှုက တဖြည်း ဖြည်း တည်ဆောက် လာနေတဲ့အတွက် ယုံကြည်ရတဲ့ အခြေအနေ ရောက်ရင် တော့ လူတိုင်းသုံးလို့ အဆင်ပြေလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဦးမင်းမြတ်စိုး : Bitcoin Exchange ဆိုရင် Bitcoin Exchange ကနေ ကိုယ်တွေသုံးတဲ့ Spending Limit အပေါ်မှာမူတည်ပြီး Bitcoin ဝယ်တာ ဒေါ်လာနှစ်ရာထက်ကျော်သွားပြီဆိုရင် (Amount တော့ အတိအကျ မသိတော့ဘူး) ဝယ်ပြီဆိုရင် Identity ကို Verify လုပ်မှ ဆက်ပြီးတော့ Transaction ပေးလုပ်တယ်။